Post

Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. – art. 299 § 1 k.s.h.

Prawie każdy, kto prowadził lub prowadzi różnego rodzaju działalność zarobkową spotkał się z pewnymi trudnościami polegającymi na opóźnieniu lub braku zapłaty ze strony swojego kontrahenta. Czasem gdy zdecydowaliśmy się na drogę sądową, a następnie uzyskaliśmy tytuł wykonawczy okazywało się, że egzekucja wobec spółki będącej naszym dłużnikiem jest bezskuteczna, a my zostawaliśmy z przysłowiowym „kwitkiem”.

Wówczas powinniśmy pamiętać o treści artykułu 299 § 1 kodeksu spółek handlowych, który stanowi, że jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna członkowie jej zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

W powyższej regulacji prawnej mamy wskazane wprost główne podmioty odpowiedzialne na tej podstawie. Co istotne, członkowie zarządu odpowiadają za te zobowiązania spółki, które powstały w czasie gdy pełnili oni funkcję członków zarządu. Choć powyższa instytucja najczęściej ma zastosowanie wobec członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to wskazać należy, że norma ta wykracza poza ramy spółki z o.o. i ma również zastosowanie wobec członków zarządu spółki partnerskiej (art. 97 § 2 k.s.h.) oraz zarządcy europejskiego zgrupowania interesów gospodarczych (art. 11 ust.1 ustawy z 4 marca 2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej). Przedmiotem rozważań może być także kwestia odpowiedzialności likwidatorów spółki z o.o. na podstawie przytoczonego na wstępie przepisu. W tym zagadnieniu występowały rozbieżności interpretacyjne, co w konsekwencji doprowadziło do wydania uchwały w składzie 7 sędziów Sądu Najwyższego
z dnia 28 stycznia 2010 r., III CZP 91/09 (OSNC 2010, nr 6, poz. 85), w której Sąd Najwyższy przyjął stanowisko, iż odpowiedzialność na podstawie art. 299 k.s.h. ponoszą także likwidatorzy spółki z o.o.

Dla ustalenia kręgu podmiotów odpowiedzialnych ważną kwestią jest także zagadnienie związane z wpisem członka zarządu do Krajowego Rejestru Sądowego. Na wstępie, należy określić chwilę, z którą dana osoba staje się członkiem zarządu. O tym, czy dana osoba jest członkiem zarządu spółki, decyduje powołanie uchwałą wspólników lub powołanie w inny sposób, który został określony w umowie (art. 201 § 4 k.s.h.). Analogicznie ma się sytuacja w przypadku odwołania członka zarządu. Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego ma jedynie charakter deklaratoryjny, a ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym nie przewiduje w tym zakresie, w relacjach między wierzycielem, a członkiem zarządu, wiążących domniemań. To też nie ma znaczenia czy osoba powołana już do zarządu został wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego (Wyrok SN z 28 września 1999 r., II CKN 608/98, OSNC 2000, nr 4, poz. 67) .

Nie budzi wątpliwości fakt, że osoba, która została skutecznie odwołana z funkcji członka zarządu, a jej dane wykreślone rejestru przedsiębiorców, nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki z o.o. na podstawie art. 299 k.s.h. Natomiast w przypadku, gdy odwołany członek zarządu nadal figuruje w Krajowym Rejestrze Sądowym sprawa już nie jest tak klarowna. Sytuacja ta znalazła odzwierciedlenie w rozbieżności orzecznictwa Sądu Najwyższego. Przyjmowano różne koncepcje, jednakże ukształtował się pogląd, w którym wskazano, że wpis określonej osoby do rejestru w charakterze członka zarządu nie rozstrzyga o ponoszeniu przez nią odpowiedzialności na zasadach uregulowanych w art. 298 k.h. (obecnie 299 k.s.h.). Pogląd ten został poparty także w wyroku SN z 25 września 2003 r. (V CSK 198/02).

A co w sytuacji kiedy wierzyciel spółki jest jednocześnie członkiem jej zarządu, a co za tym idzie także ponosi odpowiedzialność przewidzianą w powyższym artykule?

Również w tym zakresie Sąd Najwyższy rozstrzygnął wątpliwości uznając, iż członek zarządu spółki z o.o., odpowiedzialny solidarnie wraz z pozostałymi członkami zarządu za jej zobowiązania, który jest wierzycielem spółki z tytułu udzielonej pożyczki, może na podstawie art. 376 k.c., według zasad przewidzianych w tym przepisie, żądać od każdego z pozostałych członków zarządu zwrotu odpowiedniej części wierzytelności (Uchwała SN z 22 sierpnia 2007 r., III CZP 75/07, OSNC 2008, nr 9, poz. 101).

 

Aplikant Adwokacki

Magdalena Kobryń